Clickers en didactiek (#in)

Toeval of niet (serendipity?), maar onlangs ben ik twee zinvolle artikelen tegen gekomen over het gebruik van ‘clickers’ in het onderwijs (student respons systemen).

Larry Cuban beschrijft in Clickers and Technology Integration dat menig “techno-centrist” de integratie van ICT in het dagelijks onderwijs verwart met de hervorming van het traditionele onderwijs. Clickers worden meestal gebruikt om de betrokkenheid van lerenden bij docentgecentreerd onderwijs te vergroten, of om lerenden beter ‘bij de les’ te houden. Veel onderwijshervormers nemen hier echter geen genoegen mee, en willen ICT vooral gebruiken om andere manieren van leren te realiseren. Dit leidt tot irritaties bij onderwijsgevenden die al dik tevreden zijn met verbetering van bestaande manieren van leren, met behulp van technologie.

Volgens Larry Cuban is er echter niet één beste manier van leren. Hij schrijft:

Cuban’s bijdrage onderstreept wat mij betreft hoe belangrijk het is om je visie op onderwijs en leren expliciet te maken. Daar zou de discussie over moeten gaan. En niet over technologie op zich. Op zich heeft hij gelijk dat er niet één beste manier van leren is. Tegelijkertijd moet je ook waken voor ‘didactisch relativisme’ (didactisch gezien kan het vriezen of dooien). Didactisch neutraal is vaak didactisch irrelevant (van wie het oorspronkelijke, Engelstalige, citaat is weet ik niet meer).

Donald Clark stelt dat clickers één van de weinige ICT-toepassingen zijn, die je volgens hem op een zinvolle manier in de klas kunt inzetten. Deze student respons systemen kunnen er toe bijdragen dat hoorcolleges op een meer ‘Socratische manier’ kunnen worden ingezet. Clickers kun je gebruiken om een dialoog te bevorderen tussen docent en lerenden. Clark ziet zeven toepassingsmogelijkheden:

1. Gebruik ze bij de start van een les, bijvoorbeeld om aandacht te krijgen.
2. Houd de aandacht vast door na een inleiding van een kwartier vragen te stellen of stellingen voor te leggen.
3. Het kan nodig zijn dat je lerenden anoniem laat stemmen over stellingen.
4. Diagnostische feedback: vragen stellen om te kijken of lerenden het hebben begrepen.
5. Vragen stellen om discussies te prikkelen.
6. Korte, summatieve beoordelingen houden aan het einde van de bijeenkomst.
7. Bijeenkomsten aan het eind evalueren.

De auteur somt verder enkele applicaties van student respons systemen op, die je via de mobiele telefoon kunt gebruiken.

Het gebruik van clickers voor een daadwerkelijke dialoog gaat m.i. een stap verder dan het voorleggen van vragen/stellingen waarmee gecheckt wordt of lerenden gepresenteerde feiten kunnen reproduceren. Het is de vraag waar student respons systemen vooral voor worden ingezet.