NVvO E-Learning Experience

Van 8 tot en met 22 maart 2001 vond de eerste NVvO E-learning Experience plaats: een online conferentie waar deelnemers kennis konden maken met e-learning oplossingen, en waar zij virtueel met elkaar ervaringen konden uitwisselen. Een leerzaam ‘event’, zo oordeelden organisatoren en deelnemers.

Gedurende een dikke twee weken konden zo’n 180 geregistreerde deelnemers kennismaken met 15 demo-omgevingen. De organisatie wilde deelnemers kennis laten maken met een breed palet aan e-learning toepassingen. Men kon daarom terecht bij interactieve cursussen, toetsapplicaties, leeromgevingen met a-synchrone communicatiemogelijkheden (waar onafhankelijk van tijd gecommuniceerd kon worden) én synchrone leeromgevingen (deelnemers bevinden zich op verschillende locaties maar nemen wel op hetzelfde tijdstip aan een bijeenkomst deel). Twee aanbieders organiseerden bovendien een plenaire startbijeenkomst, waarbij deelnemers fysiek aanwezig moesten zijn. Daarnaast werd een nieuwsrubriek onderhouden en konden deelnemers virtueel met elkaar discussiëren.

Van de 180 aangemelde deelnemers hebben er 156 daadwerkelijk meegedaan aan de Experience. Bijna alle 156 participanten hebben meer dan één keer geparticipeerd.
De deelname geschiedde vooral door de week: per werkdag bezochten tussen de 90 en 150 bezoekers de besloten website. Dit aantal daalde in het weekend tot 39 (zondag) en 17 op zaterdag.
De deelnemers bezochten het virtuele seminar met name tijdens kantooruren. Ongeveer een kwart van het bezoek vond in de avonduren plaats.

De demo's van de verschillende aanbieders zijn wisselend bezocht.
Sommige aanbieders wilden met name de functionaliteit demonstreren, terwijl anderen nadrukkelijk de content (zeg maar leerstof) centraal stelden.
Opvallend was dat deelnemers heel verschillend oordelen over de afzonderlijke – maar moeilijk met elkaar te vergelijken – toepassingen. Deelnemers gaven soms aan dat de content hen weinig boeide of dat men vond dat wel veel virtuele cursussen over e-learning gingen. Als organisatie is daar vooraf niet op gestuurd (het ging immers om demonstraties). Bovendien is de ontwikkeling van kwalitatief goede e-learning content zeer arbeidsintensief en kostbaar. De aanbieders hebben daarom belangeloos reeds ontwikkelde content aangeboden of betrekkelijk eenvoudige online cursussen ontwikkeld.

Na afloop van de E-learning Experience is een online enquête gehouden. Ongeveer een kwart van de deelnemers heeft de moeite genomen om deze vragenlijst in te vullen. De E-learning Experience scoort daarbij gemiddeld een 6+, met als uitersten een enkele maal een 1 en een paar keer een 10!
Maar liefst 80% van de respondenten geeft aan dat de E-learning Experience herhaald zou moeten worden. Ongeveer tweederde van de groep respondenten kan overigens als ‘ervaren’ worden beschouwd. Zij hebben reeds eerder een ‘e-learning experience’ opgedaan.
Het innovatieve karakter, het – permanent – kennis kunnen maken met verschillende toepassingen plus het van gedachten kunnen wisselen met andere belangstellenden zonder daarvoor te hoeven reizen. Dat zijn enkele punten die deelnemers als positief ervaren. In feite was het ook een redelijk unieke gebeurtenis. Volgens ons is het niet eerder voorgekomen dat opleidingsfunctionarissen online konden kennis maken met e-learning toepassingen en dat men daarover met elkaar van gedachten kon wisselen.

Uit de enquête komt het beeld naar voren dat er redelijk wat technische problemen waren om goed en volledig gebruik te kunnen maken van de demo's in de E-learning Experience. Vrij vaak wordt aangehaald dat men verplicht werd om plug-ins of zelfs (forse) programma’s te downloaden, en dat wordt niet in dank afgenomen. Plug-ins hebben de functie om speciale features die nodig zijn voor sommige demo's (bijv. met spraak vergaderen) mogelijk te maken. Bij sommige bedrijven mocht men in verband met beveiliging niets downloaden – zelfs geen tekstbestanden – zodat men op de werkplek niet alle demo-omgevingen kon bekijken.
E-learning oplossingen gebaseerd op internettechnologie worden geroemd om standaardisatie (geen additionele software nodig om online te leren), maar bij sommige omgevingen kunnen vraagtekens worden gesteld wat betreft standaardisatie. Als organisatie beschouwen we dit als belangrijk leerpunt, zowel voor aanbieders van e-learning als voor potentiële afnemers. Als potentiële klant is het belangrijk om vooraf eisen te stellen aan e-learning oplossingen wat betreft standaarden, of om tijdig in overleg te treden met de IT-afdeling over beveiligingsaspecten.

‘Elk nadeel heb z’n voordeel’, aldus voetbal grootmeester Cruyff. En dat gold ook voor de enorme diversiteit aan demo-omgevingen. Als organisatie vonden we het een goede zaak om deelnemers kennis te laten maken met verschillende e-learning oplossingen, met verschillende functies en structuren. Verschillende deelnemers vonden dit ook een groot goed. Een grote groep, echter, zag hierdoor door de bomen het bos niet meer. Men had onvoldoende tijd om goed beeld te krijgen van elke toepassing. Sommigen besloten daarom een keuze te maken uit het totaal aanbod, maar bleven met het gevoel achter dingen gemist te hebben. Anderen bekeken alle omgevingen globaal en kregen daardoor veelal een eenzijdig beeld (‘alleen maar tekst’) van de applicatie. Diverse deelnemers kwamen op dit punt met suggesties voor verbetering. Voor een eventueel vervolg absoluut een aandachtspunt.

Als organisatie hadden we deelnemers al het advies gegeven: plan deelname, neem er de tijd voor. Desalniettemin was dit niet eenvoudig. Het inplannen van voldoende tijd voor het opdoen van echte e-learning ervaring is voor velen een probleem geworden. We hebben de indruk dat dit mede komt door het vrijblijvende karakter van deze E-learning Experience. Het is immers maar de vraag wie van de deelnemers verantwoording aan zijn baas moet afleggen over deze activiteit. Bij een cursus (zelfs als deze online wordt verzorgd) is de sociale druk groter. En een ‘gewone’ conferentie zal eerder in de agenda gepland worden, dan een virtueel seminar dat op de werkplek gevolgd wordt.
Om deze reden hadden twee aanbieders ook fysieke startbijeenkomsten georganiseerd, inclusief opdrachten die voor een bepaald moment gemaakt moesten worden. Enkele voordelen van e-learning (leren waar je wilt, in je eigen tempo) worden daar natuurlijk geweld mee aan gedaan, zoals een enkele deelnemer opmerkte. Maar een bepaalde virtuele dan wel fysieke ‘sociale controle’ lijkt geen kwaad te kunnen.
Sowieso merkten sommige deelnemers op dat ze de face-to-face contacten met andere deelnemers misten.

Binnen de E-learning Experience is uitgebreid gediscussieerd.
De discussies die het meeste stof deden opwaaien, gingen over ‘Wat is e-learning?’ en over de ervaringen binnen deze Experience (‘En bevalt het?’). Sommige deelnemers gaven aan dat experts de discussies wel erg sterk domineerden.
Bijvoorbeeld bij de stelling:
‘De keuze voor een leermanagementsystemen is belangrijk, maar niet het belangrijkste als je e-learning wilt implementeren’. Deelnemers gaven aan verschillende aspecten van belang te vinden als het gaat om implementatie van e-learning. In willekeurige volgorde:

Strategie (ambities op lange termijn, te realiseren stappen op korte termijn, etc). Hiertoe hoort ook organisatiedoelen -wat wil men er mee bereiken- en inbedding binnen het strategisch opleidingsbeleid.

Herhaling

Als organisatie vinden we de E-learning Experience zeker voor herhaling vatbaar. Het was een gebeurtenis waar veel leerpunten uit gehaald kunnen worden. Het volgende citaat uit een enquêteformulier vat dit goed samen:
‘Ik vond het leerzaam en gebruik de ervaring voor onze eigen organisatie. Conclusie na deze Experience is wél: We zijn er nog lang niet! Er moet nog een hoop gebeuren! Ook ontmoetingen met collega´s vond ik erg leuk!’

Een herhaling lijkt er zeker in te zitten. De meeste aanbieders hebben zich al bereid verklaard weer mee te werken. De organisatie overweegt wel om een gezamenlijke 'live' kick-off te houden, om de sociale binding te verzorgen, en om starters op weg te helpen met het gebruik van de verschillende leeromgevingen.

Drs. E. Jutten is oprichter van het bureau Jutten Simulation & Training, en is actief op het gebied van multimedia-simulaties voor bedrijfsopleidingen en e-learning (eric@juttensimulation.nl). Drs. W. Rubens is binnen de afdeling e-Workforce van KPMG Consulting werkzaam als senior consultant rond e-Learning (Rubens.Wilfred@kpmg.nl)

De organisatie van dit virtuele seminar bestond uit behalve de auteurs uit Erik Deen (Ahold, voorzitter commissie studiedagen NVvO), Harm Weistra (KPMG Consulting), Robert Leefmans en Oscar van Veen (vanuit Mangrove.net verantwoordelijk voor de website van de E-learning Experience).