Didactische werkvorm: de vraag is belangrijker dan het antwoord

Laat lerenden vragen formuleren over de leerinhoud. Daar leren ze meer van dan van het beantwoorden van vragen. Dat stellen initiatiefnemers van het Right Question Institute. Het is daarbij volgens mij de vraag of beschikbare leertechnologieën deze manier van leren op een goede manier faciliteren.

In leersituaties zijn het meestal docenten die door middel van het stellen van vragen checken of lerenden de leerstof hebben begrepen. ‘Draai dat eens om’, suggereert Katrina Schwartz. Zij baseert zich daarbij op een techniek die is ontwikkeld door Dan Rothstein en Luz Santana van het Right Question Institute: de Question Formulation Technique.

Coming up with the right question involves vigorously thinking through the problem, investigating it from various angles, turning closed questions into open-ended ones and prioritizing which are the most important questions to get at the heart of the matter.

Door lerenden zelf vragen te leren formuleren zou je werken aan:

  • Grotere betrokkenheid van lerenden.
  • Een groter gevoel van eigenaarschap.
  • Betere leerresultaten.

Docenten bevorderen daarbij denkvaardigheden bij lerenden (higher order thinking skills). Zij leren lerenden goede vragen te stellen. Door vragen te formuleren investeren lerenden namelijk ook in het ontdekken van het antwoord.

The quest is for the question, not the answer.

De stappen om te komen tot goede vragen luiden samengevat:

  1. De docent ontwerpt de focus voor de vragen (het onderwerp).
  2. Stel zo veel mogelijk vragen als je kunt. Geef als docent geen voorbeelden van vragen. Dat stuurt te veel. Ga hooguit in op de opbouw van een vraag.
  3. Stop niet met discussiëren, beoordelen en beantwoorden van vragen.
  4. Schrijf elke vraag exact op zoals deze is geformuleerd.
  5. Verander elke stelling in een vraag.
  6. Laat studenten hun vragen verbeteren (bijvoorbeeld door gesloten vragen te veranderen in open vragen).
  7. Laat studenten prioriteiten aanbrengen in de vragen. De docent geeft daarbij richtlijnen.
  8. Bepaal samen wat de volgende stappen zijn, welke vragen worden behandeld.
  9. Laat lerenden reflecteren op wat ze geleerd hebben.

Een interessante benadering, al durf ik op basis van dit artikel niet te beweren dat het ook werkt. Als het gaat om toetsen, dan blijkt dat formatieve toetsen inderdaad kunnen bijdragen aan effectief leren (testing effect). De grootste kracht gaat daarbij uit van herhaaldelijk toetsen en van open vragen, waarbij antwoorden vergeleken kunnen worden met een ‘expert antwoord’. Dit is een andere benadering dan de Question Formulation Technique.

Tegelijkertijd realiseer ik me ook dat bestaande leertechnologieën vaak onvoldoende geschikt zijn voor deze manier van werken. Het ontwikkelen van vragen binnen toetsapplicaties en elektronische leeromgevingen is vaak voorbehouden aan docenten. Je moet op z’n minst gemakkelijk kunnen spelen met rollen en rechten om lerenden vragen te laten maken. Uiteraard kun je wel, bijvoorbeeld via een online forum, lerenden laten brainstormen en discussiëren over vragen. Ook bevatten elektronische leeromgevingen niet echt tools om te brainstormen en vervolgens gemakkelijk input te ordenen en te prioriteren.

Je moet je tenslotte ook realiseren dat het ontwikkelen van vragen via a synchrone communicatie een behoorlijke doorlooptijd vergt.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.