Mythes over leren

De tiende editie van het Nationale e-learning congres ging -na de opening door Harm Weistra- van start met een keynote door hoogleraar Paul Kirschner. Kirschner bekritiseerde in zijn bijdrage onderwijs dat uitgaat van aannames, en niet van wetenschap. Hij stelde dat er veel mythes de ronde doen over leren, en gaf als voorbeeld de leerpiramide, waar ik eerder over schreef. Een ander voorbeeld is het fenomeen 'mutitasken' dat aan kinderen wordt toegeschreven (ook al wordt m.i. steeds vaker beweert dat veel jongeren vooral in staat zijn om snel te schakelen tussen taken).

Verder zouden verschillende onderwijsexperts volgens Kirschner zonder bewijsmateriaal stellen dat je zonder begeleiding beter kunt leren. Ontdekkend leren, stelde Kirschner, werkt echter alleen bij experts. Wat je ziet wordt namelijk bepaald door wat je weet. Een expert ziet dus anders dan een 'novice'. Experts werken vooruit en hebben processen vaak geautomatiseerd. Experts hebben veel relevante schema's, novices niet.

Kirschner stelde dat binnen de onderwijswetenschap critici van onderwijsvernieuwingen verketterd worden, en gaf daarbij aan dat dit hem was overkomen tijdens de Surf Onderwijsdagen 2007. Hij refereerde daar bij aan blogs. Ra, ra: wie zou hij bedoelen?.

Ik ben het op een aantal punten niet met Kirschner eens. In de eerste plaats focust hij zich sterk op 'het kennen', en niet op het vaardigheden en attitudes. Hij besprak bijvoorbeeld de werking van het geheugen, maar dat bepaalt niet alleen of en wat er geleerd wordt. Ook negeert hij motivatietheorieën en hun invloed op leren (zoals Rob Martens de dag er na aangaf).

Op de tweede plaats onderbouwde Kirschner in zijn keynote lang niet elke stellingname. Bijvoorbeeld dat verschillende onderwijsexperts zonder bewijsmateriaal stellen dat je zonder begeleiding beter kunt leren.

Ongenuanceerd is hij soms ook. Hij gooit m.i. de zeer diverse vormen van 'het nieuwe leren' wat al te gemakkelijk op één hoop, terwijl bijvoorbeeld competentiegericht leren alleen al héél verschillend vorm krijgt (niet alleen tussen onderwijsinstellingen, maar ook binnen onderwijsinstellingen). Ik denk daarbij eveneens aan zijn opvatting dat nieuwe kennis er bij komt, maar dat kennis niet verdwijnt. Bepaalde kennis wordt echter wel irrelevant (denk aan bepaalde ICT-kennis). Ik vind het tekenend dat Paul Kirschner vooral met geschiedenis-kennis aan komt zetten om zijn stelling te ondersteunen (die kennis verdwijnt inderdaad niet; uitgezonderd in dictaturen). Tenslotte ging Kirschner afgelopen dinsdag ook voorbij aan de complexiteit van 'evidence-based onderwijs', terwijl hij dat eerder wel heeft gedaan.

Toch maakte hij m.i. enkele rake opmerkingen. Kirschner vroeg zich net als Rob Martens en Sugata Mitra af waarom het onderwijs er niet in slaagt om de intrinsieke motivatie van kinderen aan te spreken. Ook gaf hij aan dat pas als iets moeilijk en uitdagend is, er geleerd wordt. Ook zijn pleidooi voor een kritische houding ten aanzien van 'wetenschappelijk bewijs' is belangrijk. En dat is een kritische houding richting Paul Kirschner's opvattingen zelf ook.

Spreker twee, Steve Boone van IBM, had niet echt veel nieuws te melden. Hij liet vooral voorbeelden van web 2.0 ten behoeve van leren zien. Hij besteedde weinig aandacht aan onderbouwingen. Daarom volsta ik hier met te verwijzen naar Fons van de Berg, e-learnimng.nl en Stanley Portier.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

3 reacties

  1. Kan me goed in je vinden. Mijn eerste vraag was ook “wat verstaat deze Kirschner onder leren?”. Naar mijn idee is het veel meer dan enkel kennis op doen.
    Over multitasken; daar doet hij nu zelf ook een aanname in. Multitasking kan je leren. Tenminste… voor bepaalde taken die dan pararel routes nemen in de hersenen. Om te leren multitasken moet je ironisch genoeg met niet te veel dingen bezig zijn, zodat je hersenen de mogelijkheden krijgen om kortere routes aan te leggen die elkaar niet kruizen. Als ze elkaar kruizen dan ben je namelijk aan het switchen. Autorijlessen zijn eigenlijk op het zelfde principe gebaseerd. Concentratie oefeningen en meditatie kan erg helpen om te leren bepaalde taken tegelijk uit te voeren. Dit betekent niet dat je met alle taken kunt multitasken. DAT is een mythe. Maar het is ook helemaal niet zo dat multitasking niet mogelijk is.
    Zie verder dit artikel van intermediair over dit onderwerp
    http://www.intermediair.nl/artikel.jsp?id=1733030
    Verder kreeg ik nog wel meer rare kromme tenen wat ik op Twitter las over Kirschner. Een iets bredere kijk op zaken als leren zou prettig zijn.

  2. @Jeroen Gerth: dank voor je reactie en aanvulling. Wat in het artikel staat, bedoel ik inderdaad: “Wat ‘multitaskers’ doen, is in werkelijkheid bijna altijd ‘switchtasken’.”

  3. Ik kijk jaloers naar de discussie over leren in het hoger onderwijs. Die is er veel minder in het basisonderwijs. Misschien is de wat snellere toon nodig om ook tot ons door te dringen.
    Ik vind het in ieder geval wel leuk, als de wetenschap even voor mij door de knieën wil en praat op een toon waarvan ze weten dat niet-wetenschappers er naar luisteren. Stephen Downes had dat al in de gaten. Kirschner kennelijk nu ook?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.