De Algemene Vereniging Schoolleiders heeft gepeild in welke mate schoolleiders tevreden zijn over de manier waarop onderwijs op afstand tijdens de coronacrisis wordt aangeboden. ‘Ouders en Onderwijs’ heeft een vergelijkbare peiling gehouden onder ouders. Beide peilingen laten een hoge mate van tevredenheid zien (88% schoolleiders, 76% ouders). Wel maken schoolleiders en ouders zich zorgen over de leerachterstanden die nu ontstaan. Ik wil deze uitkomsten graag becommentariëren.
Het eerste dat hierbij opvalt, is dat de AVS vindt dat de mening van schoolleiders ook de mening van scholen representeert. Uit onderzoeken van onder meer Kennisnet weten we echter dat docenten, lerenden (en waarschijnlijk ook het ondersteunende personeel) er vaak een andere mening op nahouden dan schoolleiders. Ik ben in dit verband bijvoorbeeld vooral heel benieuwd naar de opvattingen van docenten en lerenden.
In dit kader is de volgende bevinding illustratief:
Voor 52% van de teams is de werkdruk afgelopen periode toegenomen. Op 33% van de scholen is dit gelijk gebleven. Voor 15% betekent de situatie van afstandsonderwijs na twee weken een verlichting van de werkdruk.
Zou 48% van de docenten ook van mening zijn dat de werkdruk de afgelopen periode gelijk is gebleven of zelfs is afgenomen? Ik heb mijn twijfels.
Het tweede dat opvalt is dat tevredenheid ook betrekking heeft op de wijze waarop afstandsonderwijs wordt gerealiseerd en over de wijze van communiceren door de school. Uiteraard is dat -vooral het laatste- positief. We weten echter ook dat ‘tevredenheid’ niet altijd iets zegt over ‘kwaliteit’.
Online doceren op afstand krijgt momenteel op heel verschillende wijzen gestalte. Dat blijkt ook uit de peiling van AVS (telefonisch, e-mail, videobellen, digitale opdrachten). Docenten doen hun stinkende best om er het beste van te maken. Menig docent heeft zich in zeer korte tijd verdiept in tal van nieuwe applicaties. Dat wordt ook terecht gewaardeerd. De urgentie, veroorzaakt door de coronacrisis, heeft een ongekende beweging bewerkstelligd.
Het is echter ‘roeien met de riemen die we hebben’. De mate van tevredenheid moet ook echt binnen deze context worden gezien.
Ik lees, hoor en zie namelijk ook voorbeelden van te lange kennisclips, te passieve online lessen en een te zware of juist te lichte belasting van lerenden. Verder is menig lerende vanwege allerlei redenen niet in staat om op een rustige en gestructureerde manier thuis online onderwijs te volgen. Illustratief is dat ruim driekwart van de schoolleiders vreest dat afstandsonderwijs op langere termijn zorgt voor leerachterstanden. Terwijl het gebruik van e-learning (en blended learning) zeker niet ten koste hoeft te gaan van de kwaliteit van het onderwijs. Onderzoek laat zien dat e-learning en blended learning van goede kwaliteit kunnen zijn als je voldoende aandacht besteed aan het ontwerp, de didactiek en aan professionalisering van docenten/opleiders.
Ik durf echter in zijn algemeenheid geen uitspraken te doen over de kwaliteit van de huidige manier van online leren op afstand. Het zou interessant en ook belangrijk zijn om daar eens echt onderzoek te doen. We hebben daar namelijk geen goed beeld van. En vragen naar de mate van tevredenheid heeft in dit kader weinig zin. Ik kan me echter ook voorstellen dat scholen (dus inclusief docenten) niet staan te wachten om nu mee te werken aan een dergelijk onderzoek. Hopelijk komt het er wel ooit van.
Er is al vaker gezegd: de huidige manier van online onderwijs is niet representatief voor e-learning. Het is zelfs te hopen dat de huidige ervaringen niet tot een verkeerd beeld van e-learning zal leiden (‘dat nooit meer’). Via Twitter zie ik zelfs docenten terugverlangen naar hun overvolle klassen.
Ik hoop ook dat scholen een volgende keer beter voorbereid zijn op een dergelijke crisis. Door structureel gebruik te gaan maken van blended learning. De stap naar volledig online leren is dan gemakkelijker te maken, ook al zou je daar normaliter nooit voor kiezen.
Nota bene: binnen het basis- en voortgezet onderwijs zou ik eigenlijk nooit kiezen voor volledig online leren. Wel voor vormen van blended learning (naarmate lerenden hun leren beter kunnen reguleren kan de component ‘online leren’ omvangrijker zijn). Binnen andere onderwijssectoren en opleidingen zou ik alleen voor volledig online leren kiezen als lerenden en docenten zeer moeilijk in staat zijn elkaar vaak fysiek op te zoeken, en als de inhoud zich ervoor leent.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie