Veranderingen op het gebied van arbeid leiden tot andere manieren van leren en ontwikkelen

We leven in een boeiende tijd waarin digitalisering, demografische ontwikkelingen en sociaal-economische ontwikkelingen evoluties op de arbeidsmarkt bevorderen. Dat betekent dat ook de aard van het werk aan verandering onderhevig is. Dat heeft weer gevolgen voor de wijze waarop leren en ontwikkelen plaats vindt.

Dankzij technologische ontwikkelingen zoals artificiële intelligentie zijn we in staat steeds complexere taken uit te voeren. Daarbij voeren computers niet alleen maar routinematige en fysieke taken uit, maar in toenemende mate ook niet-routine matige cognitieve taken (Kirschner, 2017, pdf). Seth Godin stelt in een interview zelfs dat werk, waarbij je op instructies van leidinggevenden wacht om taken uit te voeren, in toenemende mate verdwijnen zal.

Daar waar Paul Kirschner vervolgens een lans breekt voor toekomstbestendig leren voor leerlingen – het verwerven van de vaardigheden en houdingen die nodig zijn om op een stabiele, bestendige manier te blijven leren in onze snel veranderende wereld- gaat Seth Godin in op de gevolgen voor het leren van professionals onder het gesternte van veranderende arbeid.

Daarbij gaat het volgens hem niet meer om het volgen van door HR geïnitieerde programma’s, die werknemers helpen te werken aan zogenaamde ‘gaps’ op basis van een vaste set aan bekwaamheden, en om het maken van toetsen waarmee je aantoont competent te zijn.

Essentiële vaardigheden

Een nieuwe manier van leren en ontwikkelen is nodig, meent hij. Daarbij worden geen cijfers gegeven en docenten gebruikt. Cijfers bevorderen dat professionals gaan leren voor een toets. Volgens Godin is het proces belangrijker dan het resultaat en gaat het er vooral om dat coaches vragen stellen aan lerenden die bevorderen dat zij zelfstandig en kritisch gaan nadenken.

The power of a question changes the whole experience.

Volgens hem zijn er drie essentiële vaardigheden die ‘leiders’ zouden moeten ontwikkelen. Als je uitgaat van gespreid leiderschap, zijn deze vaardigheden in feite voor iedereen relevant:

  1. Om kunnen gaan met ambiguïteit, met onzekerheden en onvolledige gegevens. Het is onvoldoende dat je daarbij beschikt over analytische vaardigheden. ‘Soft skills’ zoals empathie en ‘emotionele intelligentie’ zijn ook belangrijk.
  2. Meer kritisch denken. Leiders binnen organisaties maken harde keuzes en vaak falen daarbij. Een groter vermogen om kritisch te denken stelt mensen beter in staat om de nodige doorbraken te creëren.
  3. Verandering teweegbrengen. Volgens Godin zijn nieuwe manieren van innovatie noodzakelijk. Daarbij zijn nieuwe niveaus van coördinatie van mensen noodzakelijk.

Seth Godin meent dat lerende professionals worden geholpen bij het zoeken naar verantwoordelijkheid, zodat ze de kans krijgen om mensen te betrekken om een verandering te realiseren. Dat doe je niet via gebaande paden van scholing, maar door uitdagende projecten uit te voeren.

Arbeidssysteem-leersysteem

Nog voordat ik me bezighield met technology enhanced learning, had ik me verdiept in de relatie tussen de wijze waarop arbeid wordt georganiseerd (arbeidssysteem) en de wijze waarop leren vorm krijgt (het leersysteem). Zie bijvoorbeeld deze bijdrage over projectmatig leren in organisaties uit 1995 die ik met mijn oud-collega Toon Berkers en Ferd van der Krogt van de toenmalige KU Nijmegen heb geschreven.

Dat de wijze waarop professionals leren zal veranderen als gevolg van de Vierde Industriële Revolutie staat m.i. dan ook als een paal boven water. Seth Godin wordt m.i. echter weinig concreet. Veel verder dan het uitvoeren van projecten waarbij geen sprake is van gebaande paden en het stellen van vragen door coaches, komt hij niet.

Wellicht is dit ook niet mogelijk, aangezien nog onduidelijk is hoe arbeid verandert, wat dit voor gevolgen zal hebben voor bekwaamheden van professionals en de wijze waarop zij aan deze bekwaamheden werken.

Persoonlijk geloof ik in een leersysteem dat bestaat uit een breed scala aan leeractiviteiten. De diversiteit aan leeractiviteiten neemt toe, de relatie met de werkpraktijk wordt versterkt, informeel leren wordt belangrijker en de manier van beoordelen zal veranderen.

Complete opleidingen zullen voor professionals -in tegenstelling tot jongeren- minder relevant worden. Maar professionals zullen ook niet alleen maar aan micro learning doen, maar bijvoorbeeld ook kortere programma’s verzorgd door docenten volgen. Realistische problemen en eigen cases vormen daarbij de rode draad. Leren vindt binnen een authentieke context plaats. Bekwaamheden worden ontwikkeld in relatie tot ‘vakinhoud’.

Social learning is relevant, zowel in de betekenis van Albert Bandura’s theorie als in de hedendaagse betekenis. Leren door uit te proberen (via VR-simulaties en ‘in het echt’), leren via interacties en leren door middel van reflectie: deze vormen blijven belangrijk. Wellicht dat double loop learning belangrijker wordt dan single loop learning.

Verder zullen professionals leren van interactieve content (ook op de werkplek), leren van collega’s, leren van relaties in hun netwerk en leren van experts. Technologie zal in toenemende mate worden gebruikt om interactief en samenwerkend leren vorm te geven, maar ook om korte instructies te bestuderen.

Het beoordelen en certificeren verschilt sterk van het traditionele toetsen. Maar ook van de klassieke bewijzen van deelname die vaak aan het eind van een studiedag wordt gegeven. Er zal meer gekeken worden naar ‘performance’ en naar analyses van data met betrekking tot het leren.

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.