Waarde van diploma’s verder onder druk?

De laatste jaren verschijnen er regelmatig berichten over de inflatie van het diploma. Dit speelt op dit moment vooral in de Verenigde Staten. Twee bijdragen illustreren dat. Het zou echter ook weleens een internationaal fenomeen kunnen worden.

Decline diplomaBryan Alexander schrijft dat een recent redactioneel van de New York Times werkgevers opriep meer open te staan voor potentiële werknemers die geen hoger onderwijs hebben gevolgd. Volgens de redactie straft de Amerikaanse economie werknemers zonder diploma hoger onderwijs. Mede dankzij de hoge collegegelden wordt hoger onderwijs steeds ontoegankelijker voor jongeren uit lagere inkomensgroepen. Zij worden op deze manier dus achtergesteld bij het vinden van een baan. Tegelijkertijd hebben veel sectoren op de arbeidsmarkt te kampen met tekorten. Door minder afhankelijk te zijn van diploma’s hoger onderwijs kun je gemakkelijker vacatures invullen.

Door een diploma niet meer als eis te stellen, los je dus verschillende problemen op. Alexander geeft voorbeelden van staten waarin de overheid al honderden banen beschikbaar stelt voor werkzoekenden zonder diploma. Een aantal bedrijven -vooral in de IT-sector- ging deze overheden al voor. Opvallend is dat ‘links’ en ‘rechts’ elk eigen argumenten hebben om hiervoor te pleiten. ‘Links’ lijkt in de VS niet meer te geloven in meer toegankelijk hoger onderwijs.

Bryan Alexander vraagt zich af of dit pleidooi ertoe zal leiden dat deelname aan hoger onderwijs verder afneemt (wat in de VS al jaren het geval is), en of deze argumentatie ook zal gelden voor community colleges en associate degrees. Mogelijk kiezen mensen in de toekomst eerder voor microcredentials. Daarbij verwijst hij naar een veranderend denken over hoger onderwijs dat het laatste decennium plaatsvindt. Er is lange tijd gedacht dat hoe meer mensen deelnemen aan universitair onderwijs, des te beter dit zou zijn. Deze nationale consensus brokkelt volgens de auteur sinds ongeveer 2012 af.

Natasha Piñon laat in Employers may finally stop caring about where you went to school, says HR expert: ‘We have been using education as a proxy’ een ‘HR-expert’ van analist Gartner aan het woord. In een recent rapport benadrukt Gartner dat vierjarige opleidingen minder belangrijk worden. Succesvolle bedrijven beoordelen kandidaat-werknemers uitsluitend op hun vermogen om in een functie te presteren, en niet op diploma’s, certificaten en eerdere ervaringen. Hierbij wordt het argument gebruikt dat je hierdoor makkelijker ‘niet-traditionele’ werknemers kunt aantrekken (i.c. mensen uit achtergestelde groepen).

Daarbij wordt ook verwezen naar een studie uit 2022 waaruit blijkt dat 46% van de middelbaar opgeleide beroepen en 31% van de hoog opgeleide beroepen tussen 2017 en 2019 minder diploma’s vereisen. Een diploma wordt dan gezien als een drempel om binnen een gespannen arbeidsmarkt personeel te vinden. 1,4 miljoen banen zouden volgens deze studie de komende vijf jaar kunnen worden opengesteld voor werknemers zonder diploma.

In plaats van een diploma zouden werkgevers dan eerder kijken naar bepaalde vaardigheden, en met name dan naar zogenaamde ‘soft skills’. Het advies is om gedragsgerichte, open, interviewvragen te stellen die een indruk geven van de manier waarop een sollicitant kijkt naar de organisatie. Live testen waarin vaardigheden getoond kunnen worden, vullen dit dan aan. Vervolgens zul je nieuwe werknemers nog vervolgens moeten trainen om hun bekend te maken met de specifieke werkzaamheden. Andere interventies zijn stages, het schaduwen van ervaren werknemers, enzovoorts. De HR-expert van Gartner heeft ook nog tips voor werkzoekenden.

Mijn opmerkingen

In tijden van economische voorspoed zijn bedrijven vaak geneigd om jongeren van school weg te lokken, voordat zij een diploma hebben (‘groenpluk’). Als het economisch minder goed gaat, wordt men selectiever en stelt men hogere eisen zoals het hebben van een diploma. Het behalen van een diploma is dan vooral van belang voor de arbeidsmarktpositie van werknemers op lange termijn.

Nu zouden we -mede dankzij vergrijzing- weleens te maken kunnen hebben met een duurzaam tekort aan personeel. In verschillende sectoren zie je dat mensen worden aangetrokken die formeel niet bevoegd zijn. Het onderwijs is daar zelf een voorbeeld van, terwijl het onderwijs van deze ontwikkeling zelf veel last kan krijgen (minder lerenden, en dus minder geld).

Tegelijkertijd zie je ook constructies waarin werknemers eerst gaan werken en daarna leren, of werken en leren gaan combineren. De beroepsbegeleidende leerweg is daar een bekend voorbeeld van. Ook binnen andere onderwijssectoren zou van deze constructie gebruik gemaakt kunnen worden. Deze aanpak vraagt wel veel van werkgevers. Ik heb daar eerder over geschreven.

We moeten ons hierbij ook realiseren dat je niet alleen leert om een beroep uit te kunnen oefenen. Algemene ontwikkeling en basisvaardigheden (inclusief digitale geletterdheid) zijn ook essentieel om te kunnen fungeren als kritisch en mondig burger. Daar heb je regulier onderwijs voor nodig. Certificaten en een diploma zijn dan, als het goed is, een valide en betrouwbare illustratie van jouw ontwikkeling. Veel lerenden voelen zich gewaardeerd en krijgen meer vertrouwen in zichzelf als zij een diploma behalen.

Zie ook:

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.