Waarom de doorbraak van elektronische boeken in het onderwijs achterwege is gebleven

Elektronische boeken en e-readers worden al vele jaren gebruikt Toch worden ze in het onderwijs niet op heel grote schaal gebruikt. Ondanks bepaalde voordelen van e-books, is dat maar goed ook.

Matthew Lynch zet de redenen op een rij (ik hanteer een andere volgorde).

  • E-boeken zijn duur. Scholen moeten licentiekosten nemen, en lerenden kunnen de boeken niet doorverkopen of gemakkelijk delen met anderen. Mijn aanvulling: de BTW op e-boeken is nog steeds hoger dan bij papieren boeken.
  • Jongeren blijken liever vanaf papier te lezen, dan vanaf een beeldscherm. De beleving is anders.
  • Het ontbreekt gebruikers aan een gevoel van eigenaarschap bij e-books. Een e-book wordt beschouwd als een bestand op een computer. Gebruikers hebben eerder het gevoel een e-book te huren, dan er eigenaar van te zijn.
  • Lezen via een e-book is een andere ervaring dan het lezen van een papieren boek. Lynch omschrijft het lezen van een boek als een ervaring waarbij je meerdere zintuigen gebruikt. De klank van een bladzijde omdraaien, het gevoel een boek in handen te hebben, enzovoorts.
  • Het lezen van tekst op een scherm is niet hetzelfde als het lezen van een studieboek op papier. Onderzoek laat zien dat  hersenen anders reageren op digitale en gedrukte tekst. Lezen via een beeldscherm wordt vaak onderbroken door scrollen. Korte teksten kun je goed vanaf een beeldscherm lezen, langere teksten niet. Je doet er ook langer over, voordat je de inhoud begrijpt.
  • Mede daardoor leer je effectiever via een papieren boek, dan door middel van een e-book. Lynch merkt hierbij op dat lerenden bij een papieren boek makkelijker kunnen onderstrepen en aantekeningen maken. Zij zijn daardoor actiever met de inhoud bezig. Nu weten we uit ander onderzoek dat het onderstrepen van teksten helemaal niet zo’n effectieve leerstrategie is. Bovendien hebben e-readers juist veel mogelijkheden om tekst te markeren en annotaties te maken. Het vorige argument is dan ook veel belangrijker in relatie tot “beter leren”.
  • Volgens mij is er nog een beperking van e-books, als je kijkt naar de Nederlandse situatie. En dat is de beschikbaarheid van Nederlandstalige elektronische studieboeken rond specifieke onderwerpen.

E-books hebben natuurlijk ook voordelen:

  • Ze zijn zeer transportabel. Vooral handig als je veel moet reizen.
  • Je kunt de inhoud goed scannen.
  • Je kunt vaak zien wat andere lezers belangrijke onderdelen vinden.
  • Je kunt andere media (zoals video, animaties, podcasts, hyperlinks) integreren in de tekst.

Dit laatste is echter ook mogelijk bij online content.

Vanuit de optiek van ‘leren’ hebben papieren boeken dan ook de voorkeur boven e-books.

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.