Neemt het maatschappelijk belang van hoger onderwijs af?

De afgelopen week werd ik geattendeerd op een aantal bijdragen die erop wijzen dat een diploma hoger onderwijs in de VS niet langer de belangrijkste sleutel voor maatschappelijk succes is en dat veel lerenden het Amerikaanse hoger onderwijs zonder diploma verlaten. Amerikaans hoger onderwijs wordt daardoor minder belangrijk voor de samenleving. Wat kan ons hoger onderwijs daarvan leren?

Kerry Healey is president van het Milken Center for Advancing the American Dream. Zij schrijft dat een diploma hoger onderwijs niet langer de enige weg is om de Amerikaanse Droom te bereiken.

De kosten voor deelname aan Amerikaans hoger onderwijs zijn in de loop der jaren sterk gestegen. Tegelijkertijd wordt binnen verschillende opleidingen onvoldoende aandacht geschonken aan de ontwikkeling van technische en sociale bekwaamheden waar veel arbeidsorganisaties behoefte aan hebben.

Werkgevers zien in dat potentiële werknemers veel waarde kunnen hebben als zij niet beschikken over een vierjarige universitaire graad. Potentiële werknemers kunnen ook dankzij kortere cursussen en programma’s belangrijk bekwaamheden ontwikkelen, waar de arbeidsmarkt behoefte aan heeft.

Voor de meeste banen heb je niet echt een diploma hoger onderwijs nodig, maar vooral technische vaardigheden en zogenaamde ‘soft skills’.

Dit betekent dat het rendement op investeringen –return on investment– voor afgestudeerden uit het hoger onderwijs afneemt. Het maatschappelijk belang van hoger onderwijs vermindert daardoor.

Tot haar genoegen ziet Healy dat bepaalde hoger onderwijs instellingen hierop reageren door online en face-to-face korte cursussen aan te bieden die gericht zijn op het verwerven van vaardigheden die werkgevers nodig hebben. Deze cursussen kunnen in zes maanden en tegen lage of geen kosten voor de student worden gevolgd. Daarbij werken onderwijsinstellingen ook samen met werkgevers. Deze cursussen staan los van een opleiding hoger onderwijs of worden ermee gecombineerd.

David Steel en Michael T. Nietzel besteden ieder apart aandacht aan een rapport van het National Student Clearinghouse Research Center waaruit blijkt dat het aantal studenten dat het hoger onderwijs zonder diploma heeft verlaten de laatste twee jaar weer is gestegen. Meer dan 39 miljoen Amerikanen hebben aan een instelling voor hoger onderwijs gestudeerd, maar geen diploma of andere kwalificatie behaald. Het gaat dus om ongeveer 22% van de inwoners van de V.S. van 18 jaar of ouder. Zwarte en Latijns-Amerikaanse studenten vormen nog steeds een onevenredig groot deel van de totale groep uitvallers.

De Coronacrisis is hierbij sterk van invloed geweest. Studenten werden geconfronteerd met financiële en persoonlijke problemen. Zij ervaren echter vaak ook bureaucratische problemen. Meer persoonlijke ondersteuning en minder kosten, vooral voor achtergestelde groepen, zouden voortijdige uitval terug moeten dringen.

Dergelijke forse cijfers ten aanzien van uitval, en het gegeven dat vooral achtergestelde groepen hierdoor getroffen worden, tasten m.i. ook het maatschappelijk belang van hoger onderwijs aan.

Aan de hand van Healy’s bijdrage zou je het probleem van de uitval kunnen nuanceren. Een hoger onderwijsdiploma is toch geen sleutel meer voor sociaal-economisch succes. Deze groepen kunnen beter op andere manieren investeren in technische en sociale bekwaamheden, en daardoor ook minder geld hoeven te investeren in een diploma.

Je miskent m.i. daardoor echter het belang van ‘Bildung‘. Onderwijsinstellingen -niet alleen voor hoger onderwijs- hebben ook een taak om studenten te vormen tot zelfstandige, vrije, kritisch denkende personen. Binnen korte cursussen of programma’s is geen ruimte voor algemeen vormende elementen, terwijl algemene vorming juist ook van belang is bij het volwassen worden.

Je ziet ook dat in tijden zoals deze, waarin werkgevers staan te springen om werknemers, de neiging bestaat jongeren te verleiden om het onderwijs te gaan verlaten (‘groenpluk’). Als er weer meer vacatures zijn dan werkzoekenden, worden weer hogere eisen gesteld (bijvoorbeeld als het gaat om een diploma).

Onderwijs is niet alleen bedoeld om werknemers toe te leiden naar de arbeidsmarkt. Een diploma is meer dan een sleutel tot betaald werk, hoe belangrijk dit laatste ook is.

Waar het m.i. om gaat is dat onderwijs toegankelijk blijft. De kosten voor deelname moeten laag zijn, en mogen voor achtergestelde groepen geen drempel zijn om deel te nemen. De inhoud van curricula moet betekenisvol zijn en aandacht besteden aan relevante kennis en vaardigheden. Inclusief technische vaardigheden, ‘soft skills’ en ‘algemene vorming’.

Korte cursussen en programma’s plus het erkennen van meer informele vormen van leren, spelen vooral een belangrijke rol bij een leven lang leren. Eventueel kun je curricula verder uitbreiden met dergelijk kort lopend aanbod. Keuzedelen kunnen hiermee ook worden ingevuld.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.