Waar ik me de afgelopen week over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 16)

Microsoft bespaart 500 miljoen dollar met AI, maar de meeste bedrijven worstelen nog met succesvolle implementatie. Verder breiden techgiganten hun controle uit over onze digitale ervaringen, onder meer dankzij nieuwe AI-browsers die traditionele zoekgewoonten kunnen verdringen. Check vooral ook het laatste, opzienbarende, bericht waarover ik me de afgelopen week heb verwonderd.

Anthropic breidt Claude voor onderwijs uit met nieuwe integraties

Hier kon je op wachten: Anthropic heeft de mogelijkheden van Claude for Education uitgebreid met integraties voor populaire onderwijsplatforms. Lerenden en docenten kunnen nu Claude gebruiken in combinatie met Canvas, Panopto en uitgeverij Wiley via voorgebouwde servers. Deze koppelingen maken het mogelijk om direct binnen Claude-gesprekken te verwijzen naar collegeopnames van Panopto en wetenschappelijke content van Wiley. Daarnaast ondersteunt Claude nu Canvas LTI, waardoor lerenden Claude rechtstreeks in hun Canvas-cursussen kunnen gebruiken zonder tussen platforms te wisselen. Anthropic heeft ook het studentambassadeursprogramma met een factor tien uitgebreid en Claude Builder Clubs opgezet op universiteiten wereldwijd. Studenten ontwikkelen daar AI-projecten via hackathons en workshops. Nieuwe partnerschappen omvatten de University of San Francisco School of Law, die Claude integreert in juridische vakken, en Northumbria University, dat de beschikbaarheid van ethische AI-tools als belangrijk criterium voor studenten beschouwt. Privacy blijft volgens Anthropic een prioriteit, met standaard private gesprekken die niet worden gebruikt voor AI-training.

Microsoft bespaart half miljard dollar met AI-implementatie

Microsoft heeft volgens een bericht van Bloomberg tijdens een interne presentatie bekendgemaakt dat AI-tools het bedrijf vorig jaar meer dan 500 miljoen dollar hebben bespaard, alleen al in de callcenters. Chief Commercial Officer Judson Althoff deelde mee dat AI de productiviteit verhoogt in verkoop, klantenservice en softwareontwikkeling. Daarbij zou ook sprake zijn van tevredener werknemers en klanten. Het bedrijf gebruikt AI inmiddels ook voor interacties met kleinere klanten. Dit zou al tientallen miljoenen dollars opleveren. Bij de ontwikkeling van nieuwe producten wordt 35% van de code door AI gegenereerd, waardoor producten sneller op de markt komen. Verkoopmedewerkers die Microsoft’s Copilot AI-assistent gebruiken, vinden meer leads, sluiten sneller deals af en genereren 9% meer omzet. Ondanks deze positieve resultaten heeft Microsoft dit jaar ongeveer 15.000 banen geschrapt. De topjurist van het bedrijf benadrukte echter dat productiviteitswinsten dankzij AI-gebruik geen belangrijke waren bij de recente ontslagen. Microsoft investeert volgens dit bericht ook 4 miljard dollar in AI-onderwijs.

AI-modellen tonen strategisch denkvermogen in competitieve situaties

Onderzoek laat zien dat grote taalmodellen (LLMs) strategisch kunnen redeneren in competitieve omgevingen. Wetenschappers organiseerden voor het eerst toernooien met het Iterated Prisoner’s Dilemma. AI-modellen van OpenAI, Google en Anthropic namen het daar op tegen klassieke strategieën zoals Tit-for-Tat. Door de kans op voortzetting van het spel te variëren, introduceerden onderzoekers complexiteit die memorisatie belemmerde. De resultaten laten zien dat AI-modellen zeer competitief zijn en vaak overleven in deze complexe ecosystemen. Opmerkelijk is dat elk model een eigen ‘strategische vingerafdruk’ ontwikkelde: Google’s Gemini bleek meedogenloos en agressief, de modellen van OpenAI waren zeer coöperatief (wat nadelig uitpakte in vijandige omgevingen), terwijl Anthropic’s Claude zich presenteerde als vergevingsgezinde wederkerige tegenstander die bereid was samenwerking te herstellen na uitgebuit te zijn. Analyse van bijna 32.000 tekstuele motivaties bevestigt dat de modellen actief redeneren gedurende langere tijd en op basis van strategieën van tegenstanders. Dit beïnvloedde hun beslissingen sterk.

Google Gemini krijgt toegang tot je WhatsApp en berichten

Deze week was Google negatief in het nieuws met betrekking tot privacy. Tuta.com schrijft dat Google’s AI-assistent Gemini vanaf 7 juli 2025 automatisch toegang heeft tot je telefoon-apps zoals WhatsApp, berichten en contacten op Android-toestellen (geldt dus voroalsnog niet voor andere besturingssystemen). Deze wijziging gaat door, ook als je eerder hebt aangegeven dat Gemini je activiteiten niet mag volgen. Google stuurt gebruikers een e-mail met deze mededeling, maar de bewoording is volgens de auteur vaag en biedt geen duidelijke uitleg over hoe je deze functie kunt uitschakelen. Tuta.com stelt dat Google hiermee een veelvoorkomende tactiek toepast: gebruikers worden automatisch ingeschreven voor nieuwe functies zonder expliciete toestemming. Wil je voorkomen dat Gemini toegang krijgt tot je persoonlijke communicatie, dan kun je de app volledig uitschakelen via de Android-instellingen of specifieke app-koppelingen binnen Gemini zelf deactiveren. Deze ontwikkeling past in een bredere trend waarbij techbedrijven stilletjes hun voorwaarden aanpassen ten gunste van AI-training en dataverwerking.

Signal-president Whittaker: “AI is een marketingterm”

Meredith Whittaker, president van privacyvriendelijke berichtendienst Signal, heeft scherpe kritiek op de huidige AI-hype. In een interview met NRC -dat over veel meer gaat dan over AI-  noemt ze AI “een marketingterm” die al sinds de jaren vijftig wordt gebruikt om overheidsgeld los te weken. Volgens Whittaker stammen de algoritmes achter neurale netwerken uit de jaren tachtig en negentig, maar waren computers destijds te traag. De doorbraak kwam pas in 2012 met grafische chips. Meta en Google ronselden vervolgens AI-pioniers niet om de mensheid te redden, maar om advertenties te optimaliseren met gebruikersdata. Whittaker waarschuwt dat AI-modellen nu worden verkocht aan overheden omdat de consumentenmarkt onvoldoende oplevert om de hoge kosten terug te verdienen. Ze plaatst de volgens haar overdreven beloftes van AI-bedrijven in perspectief door chatbots te vergelijken met “die dronken oom die op een verjaardagsfeestje tegen je aan blijft zwammen,” en benadrukt dat er altijd de neiging bestaat “om een hype te beloven, om ‘m te faken desnoods”.

Isomorphic Labs bereidt eerste AI-ontwikkelde medicijnen voor op tests bij mensen

Isomorphic Labs, dochteronderneming van Alphabet, staat volgens Fortune op het punt om AI-ontwikkelde geneesmiddelen te gaan testen bij mensen. Het bedrijf, dat is ontstaan uit DeepMind’s AlphaFold-technologie, combineert geavanceerde AI met ervaren farmaceutische specialisten om medicijnen sneller, goedkoper en nauwkeuriger te ontwikkelen. President Colin Murdoch vertelt dat er momenteel in hun Londense kantoor wordt gewerkt aan medicijnen tegen kanker met behulp van AI. Na jaren van ontwikkeling zijn de eerste klinische proeven bij mensen eindelijk in zicht. Isomorphic haalde in april 2025 600 miljoen dollar op en werkt samen met grote farmaceuten zoals Novartis en Eli Lilly. Het bedrijf wil de traditionele aanpak van het ontwikkelen van medicijnen verbeteren. Daarbij worden momenteel miljoenen geïnvesteerd met slechts 10% slagingskans. Murdoch droomt van een toekomst waarin je simpelweg een ziekte invoert en AI automatisch een passend medicijn ontwerpt. Het is niet te hopen dat het hier om een gefakete hype gaat, waar Signal’s Meredith Whittaker AI-bedrijven hierboven beticht.

OpenAI investeert 10 miljoen dollar in AI-training voor 400.000 Amerikaanse docenten

OpenAI werkt samen met de American Federation of Teachers om de National Academy for AI Instruction op te zetten. Dat is een vijfjarig programma dat 400.000 docenten in de Verenigde Staten moet trainen in het gebruik van AI in het onderwijs. Het bedrijf draagt 10 miljoen dollar bij aan dit initiatief, waarvan 8 miljoen in directe financiering en 2 miljoen in technische ondersteuning en computertoegang. Uit recent onderzoek van Gallup blijkt volgens OpenAI dat zes op de tien docenten al AI-tools gebruiken en gemiddeld zes uur per week besparen. De academie, die een hoofdvestiging in New York City krijgt, richt zich op het ontwikkelen van praktische AI-vaardigheden bij docenten en wil ervoor zorgen dat AI het onderwijs versterkt in plaats van dat het docenten vervangt. Naast OpenAI ondersteunen ook Microsoft en Anthropic het project: “Our shared goal is simple: to support teachers in shaping, using, and guiding the development of AI in K-12 education“, zo valt te lezen in het nieuwsbericht van OpenAI. Zou een dergelijk initiatief ook in ons land voet aan de grond kunnen krijgen? Gezien de discussies over publieke waarden, onderwijs en AI, en gezien de relatie tussen onderwijs en commerciële bedrijven, vraag ik me dit af.

Bedrijven worstelen nog altijd met AI-implementatie

De ‘AI-hype’ begint volgens de NRC plaats te maken voor meer realistische verwachtingen. Bijna acht op de tien grote bedrijven zegt met AI aan de slag te zijn. Eenzelfde aantal stelt dat het nog geen impact heeft op de bedrijfsresultaten. Slechts één procent beschouwt zijn AI-strategie als volwassen. Meer dan de helft van 800 ondervraagde Europese bedrijven heeft nog geen enkel AI-project succesvol kunnen implementeren. Ervaren CIO Paul Hlivko waarschuwt dat AI weliswaar ons leven zal veranderen, maar dat dit langzamer en slordiger zal verlopen dan voorspeld. Net als bij eerdere technologische doorbraken zoals elektriciteit en internet zijn jaren nodig voor echte maatschappelijke transformatie. De blokkade ligt niet bij de technologie zelf, maar bij organisatieverandering en cultuuromslag binnen arbeidsorganisaties. AI-technologie moet zich verder ontwikkelen naar samenwerkende modellen die gezamenlijk kunnen leren en autonoom handelen, aldus experts.

Managers gebruiken AI steeds vaker voor promoties en ontslagen

Een recent onderzoek onder 1.342 Amerikaanse managers laat zien dat AI een prominente rol speelt bij belangrijke personeelsbeslissingen. Zes op de tien managers gebruiken AI om beslissingen te nemen over hun medewerkers, waarbij 78% het inzet voor salarisverhoging-beslissingen, 77% voor promoties en maar liefst 64% voor ontslagen. Daarbij valt op dat meer dan één op de vijf managers AI regelmatig definitieve beslissingen laat nemen zonder menselijke tussenkomst (in Europa is dat verboden). ChatGPT wordt door 53% van de respondenten als voornaamste AI-tool genoemd, gevolgd door Microsoft Copilot en Google Gemini. Het onderzoek laat ook zien dat tweederde van deze managers geen formele training heeft ontvangen in het ethisch gebruik van AI voor personeelsmanagement. Experts waarschuwen dat AI weliswaar efficiëntie kan verbeteren, maar dat het context, empathie en oordeelsvermogen mist. Organisaties moeten daarom volgens een expert in dit artikel duidelijke richtlijnen opstellen om oneerlijke beslissingen en het verlies van vertrouwen onder werknemers te voorkomen.

Europese uitgevers klagen Google aan over AI Overviews

Een groep onafhankelijke uitgevers heeft volgens Reuters een antitrustklacht ingediend bij de Europese Commissie tegen de AI Overviews-functie van Google. Deze AI-gegenereerde samenvattingen verschijnen bovenaan zoekresultaten in meer dan 100 landen en maken gebruik van content van uitgevers zonder dat zij hiervan kunnen afzien. De uitgevers beweren dat Google zijn marktmacht misbruikt door hun materiaal te gebruiken voor AI-training en samenvattingen. Dit leidt volgens de uitgevers tot significant verlies van websiteverkeer, lezers en inkomsten. Zij kunnen niet weigeren dat hun content wordt gebruikt zonder hun zichtbaarheid in Google’s zoekresultaten te verliezen. De klagers, waaronder de Independent Publishers Alliance en advocatenorganisatie Foxglove, eisen een tijdelijke maatregel om verdere schade te voorkomen. Google stelt dat de nieuwe AI-functies juist meer mogelijkheden creëren voor bedrijven om ontdekt te worden en verwijst naar de miljarden clicks die het dagelijks naar websites stuurt.

Anthropic pleit voor meer transparantie bij ontwikkeling van krachtige AI-systemen

AI-bedrijf Anthropic heeft een nieuw zogenaamd transparantiekader gepubliceerd om de ontwikkeling van zeer geavanceerde AI-systemen beter te reguleren. Het voorstel richt zich alleen op de grootste AI-ontwikkelaars met een jaaromzet vanaf 100 miljoen dollar of onderzoeksbudgetten van 1 miljard dollar. Deze bedrijven zouden verplicht moeten worden hun veiligheidsmaatregelen openbaar te maken via een ‘Secure Development Framework’ waarin zij uitleggen hoe ze risico’s beoordelen en beperken. Daarnaast moeten zij zogenaamde ‘system cards’ publiceren die hun testprocedures en resultaten beschrijven. Anthropic benadrukt dat het kader flexibel moet blijven omdat AI-technologie snel evolueert. Het bedrijf wijst erop dat verschillende grote spelers zoals Google DeepMind, OpenAI en Microsoft al soortgelijke benaderingen hanteren. Deze zijn nu echter vrijwillig. Door transparantievereisten wettelijk vast te leggen kunnen beleidsmakers en het publiek beter onderscheid maken tussen verantwoorde en onverantwoorde AI-ontwikkeling. Gezien het politieke klimaat in de VS lijkt het mij overigens onwaarschijnlijk dat een dergelijke wettelijke verplichting er komt.

Perplexity introduceert AI-webbrowser Comet

Perplexity heeft een nieuwe webbrowser genaamd Comet uitgebracht die volledig geïntegreerd is met AI-technologie. Dat meldt The Verge. De browser gebruikt Perplexity als standaard zoekmachine en biedt AI-gegenereerde antwoorden op zoekopdrachten. Het meest opvallende kenmerk is de ingebouwde AI-assistent die vragen kan beantwoorden over content die op het scherm wordt getoond, vergelijkbaar met Google’s Gemini-integratie in Chrome. De assistent kan ook praktische taken uitvoeren zoals het boeken van vergaderingen, het versturen van e-mails of het kopen van producten. Comet is voorlopig alleen beschikbaar voor gebruikers van Perplexity’s Max-abonnement van 200 dollar per maand. Daarna komt de toepassing geleidelijk breder beschikbaar. De browser draait op Chromium en is momenteel alleen verkrijgbaar voor Windows en Mac. Gebruikers kunnen hun extensies, instellingen en bladwijzers eenvoudig importeren. Deze ontwikkeling past de ontwikkeling van een nieuwe generatie browsers.

OpenAI ontwikkelt eigen webbrowser om Google Chrome uit te dagen

Ik heb even geaarzeld of ik nu al aandacht zou besteden aan dit bericht. OpenAI is namelijk erg goed in het doen van aankondigingen. Vervolgens duurt het nog een hele tijd voordat het betreffende product daadwerkelijk beschikbaar komt. OpenAI werkt namelijk volgens Reuters -net als Perplexity- ook aan een AI-gestuurde webbrowser die direct wil concurreren met Google Chrome. De browser integreert een ChatGPT-achtige chatinterface en houdt gebruikersinteracties binnen het platform, in plaats van door te verwijzen naar externe websites. OpenAI krijgrt hierdoor volgens Reuteurs toegang tot waardevolle gebruikersdata, die momenteel een hoeksteen vormt van Google’s advertentie-inkomsten. De browser bouwt voort op Chromium, dezelfde open-source code als Google Chrome, en maakt het mogelijk om AI-agenten te integreren die taken kunnen uitvoeren namens gebruikers, zoals het boeken van reserveringen of het invullen van formulieren.

Google introduceert foto-naar-video functie in Gemini

Google heeft een nieuwe functie toegevoegd aan zijn Gemini AI-platform waarmee gebruikers foto’s kunnen omzetten naar acht seconden durende video’s met geluid. De functie maakt gebruik van het Veo 3 videomodel dat in mei werd geïntroduceerd en inmiddels beschikbaar is voor Google AI Pro-abonnees in meer dan 150 landen. Gebruikers kunnen beweging toevoegen aan statische beelden door eenvoudigweg een foto te uploaden via de video-tool in Gemini en vervolgens te beschrijven welke beweging en geluid ze willen. In de afgelopen zeven weken hebben gebruikers al meer dan 40 miljoen Veo 3 video’s gemaakt. Google benadrukt de veiligheidsmaatregelen die zijn getroffen, waaronder uitgebreide testen en het toevoegen van zichtbare watermerken aan alle gegenereerde video’s om duidelijk te maken dat ze door AI zijn gemaakt. De functie is ook beschikbaar in Flow, Google’s AI-filmtool. Ik heb deze functionaliteit geprobeerd te testen. Waarschijnlijk komt deze functie pas op termijn voor Nederlandse gebruikers beschikbaar.

MedGemma: open AI-modellen voor medische toepassingen

Google Research heeft de MedGemma-collectie uitgebreid met twee nieuwe open AI-modellen die specifiek zijn ontwikkeld voor medische toepassingen. De nieuwe modellen omvatten MedGemma 27B Multimodal, dat zowel tekst als afbeeldingen kan verwerken voor complexe medische analyses, en MedSigLIP; dat is een lichtgewicht model voor beeldclassificatie en zoekfuncties. MedGemma 4B scoort 64,4% op medische kennistests en kan röntgenrapporten genereren die door radiologen als klinisch bruikbaar worden beoordeeld. Het 27B-model behaalt 87,7% op medische kennisbenchmarks en presteert vergelijkbaar met veel grotere modellen tegen een tiende van de kosten. Omdat de modellen open source zijn, behouden ontwikkelaars volledige controle over privacy en kunnen ze de modellen aanpassen voor specifieke toepassingen. De modellen worden al gebruikt door ziekenhuizen en gezondheidstechnologiebedrijven voor het verbeteren van röntgenanalyses, patiëntcommunicatie en medische documentatie. Google benadrukt dat de modellen bedoeld zijn als uitgangspunt voor verdere ontwikkeling en niet voor directe klinische besluitvorming.

Mistral AI brengt nieuwe Devstral-modellen uit voor geautomatiseerd programmeren

Het zijn niet alleen de Amerikaanse en Chinese AI-toepassingen die steeds krachtiger worden en ‘agentic AI’ mogelijk maken. Mistral AI uit Frankrijk timmert op dit gebied ook flink aan de weg. Dit bedrijf heeft twee nieuwe AI-modellen uitgebracht die specifiek zijn ontworpen voor het automatisch schrijven van code. De nieuwe Devstral Small 1.1 wordt gratis beschikbaar gesteld onder de Apache 2.0-licentie en behaalt een score van 53,6% op SWE-Bench Verified (een standaard benchmark voor code-generatie). Met slechts 24 miljard parameters stelt het model volgens eigen zeggen een nieuwe standaard voor open source code-AI. Het grotere Devstral Medium model is beschikbaar via Mistral’s betaalde API en scoort 61,6% op dezelfde test. Daarmee overtreft dit model vol;gens Mistral zelf Gemini 2.5 Pro en GPT-4.1 voor een kwart van de prijs. Beide modellen zijn ontwikkeld in samenwerking met All Hands AI en richten zich op het verbeteren van AI-agents die zelfstandig software kunnen programmeren. De modellen ondersteunen verschillende programmeertalen en kunnen worden aangepast voor specifieke bedrijfstoepassingen. Devstral Medium kan ook worden geïnstalleerd op eigen servers voor bedrijven die meer controle over hun data willen behouden.

Missouri procureur-generaal onderzoekt AI-chatbots vanwege Trump-ranking

De Republikeinse procureur-generaal van Missouri, Andrew Bailey, heeft volgens The Verge een formeel onderzoek gestart naar Google, Microsoft, OpenAI en Meta omdat hun AI-chatbots Donald Trump als laatste plaatsten in een ranking van de vijf meest recente presidenten op het gebied van antisemitisme. Bailey beschuldigt de bedrijven van misleidende praktijken en eist toegang tot alle documenten over mogelijke censuur of manipulatie van AI-responses. Het onderzoek is gebaseerd op een blogpost van een conservatieve website die zes chatbots dezelfde vraag stelde. Opvallend is dat Microsoft’s Copilot volgens de bron weigerde een ranking te maken. Toch stuurde Bailey ook een klachtbrief naar dit bedrijf. Critici beschouwen het als een poging om techbedrijven te intimideren voor het niet voldoende vleiend behandelen van Trump. Persoonlijk ben ik van mening dat je zou moeten weten dat AI-toepassingen als Claude en ChatGPT niet geschikt zijn voor dit type vragen. Het zou echter van de gekke zijn als ontwikkelaars hun applicaties zodanig gaan sturen dat zij net zulke strategische slijmballen worden als Mark Rutte.