Digitaal afkicken belangrijk voor leren: waarom en hoe?

Een overmatig gebruik van digitale middelen kan volgens Page Yousey nadelige gevolgen hebben voor creativiteit, concentratie en welzijn. Zij pleit voor ‘digitaal afkicken’, en geeft daar ook handvatten voor.

De continue stroom van meldingen en informatie vergroot de cognitieve belasting. Dat leidt volgens Yousey tot mentale vermoeidheid en verminderde focus. Door digitale overstimulatie wordt het moeilijker om informatie vast te houden en terug te halen. Dit kan oppervlakkig leren tot gevolg hebben waarbij lerenden alleen de basis van concepten begrijpen zonder meer verdiepend inzicht te verwerven.

Het intensief gebruik van technologie kan volgens haar ook de motivatie voor vernieuwing verminderen. De druk om snel te reageren belemmert het doordachte denkproces dat nodig is voor creatieve oplossingen. Naarmate mensen wennen aan het snelle tempo van digitale interacties, neemt hun vermogen om frisse ideeën te genereren af. Daarnaast zorgen digitale afleidingen voor uitstelgedrag, waardoor het moeilijker wordt om bij belangrijke taken betrokken te blijven.

Daarom pleit Yousey voor ‘digitaal afkicken’. Door los te komen van apparaten verbetert het vermogen om complexe uitdagingen aan te gaan. Met minder afleiding ontstaat ruimte voor meer kritisch denken, wat leidt tot scherpere inzichten. Een digitale pauze stimuleert ook een minimalistische aanpak in het ontwerpen van leermateriaal. Door afstand te nemen kunnen docenten beter beoordelen welke inhoud echt nodig is.

Page Yousey beschrijft zes praktische strategieën om een gezondere relatie met technologie te ontwikkelen. Een e-mailvrije dag geeft ruimte voor creatieve projecten zonder onderbrekingen. Beweging tijdens pauzes, zoals wandelen of stretchen, helpt om het hoofd leeg te maken. Het instellen van een ‘geen technologie na werk’-afspraak bevordert mentale rust en een betere werk-privébalans. Tech-vrije ochtenden voor het doornemen van doelstellingen zorgen voor een gerichte start van de dag. Strategische vergaderingen in de buitenlucht stimuleren creatief denken. Tot slot kunnen digitale welzijnstools helpen bij het beheren van schermtijd.

Het doel is daarbij niet om technologie volledig te vermijden, maar om een evenwicht te vinden waarbij digitale middelen werken en leren versterken zonder de beschreven nadelen.

Mijn opmerkingen

Digitale technologieën kunnen uiteraard heel waardevol zijn voor leren, opleiden en onderwijs. Het hangt er maar van af wat je er mee doet, en op welke manier. Yousey wijst echter terecht op een aantal nadelen bij overmatig gebruik. Zij focust daarbij op volwassen lerenden, en -impliciet- op leren op de werkplek. Normaliter lees je dergelijke pleidooien alleen met betrekking tot jongeren en onderwijs. Ook volwassenen kunnen last hebben van een overmatig gebruik van digitale technologie. Werken en leren kunnen er onder leiden. Uiteraard is het niet vanzelfsprekend dat lerenden ook meer en beter kritisch denken als zij minder worden afgeleid door digitale technologieën. Het ligt er maar aan wat je met de vrijgespeelde ruimte doet. Of de beschreven strategieën zinvol zijn, hangt voor een groot deel ook af van persoonlijke voorkeuren. Andere mogelijke strategieën zijn: het uitzetten van geluiden en notificaties, het gebruik van kluisjes voor smartphones, het gebruik van analoge technologieën tijdens sessies of het instellen van ‘digitale grenzen’ tijdens bijeenkomsten (laptops en tablets alleen  gebruiken voor presentaties. Aantekeningen maak je dan op papier, en worden achteraf gedigitaliseerd (uiteraard dankzij digitale technologie).