Je kunt met behulp van generatieve AI-toepassingen, zoals ChatGPT en Midjourney, tekst, afbeeldingen en video’s produceren die aanzienlijk sneller tot stand komen dan wanneer een persoon ze handmatig maakt. Deze toepassingen besparen echter niet alleen tijd, maar nemen ook controle weg. Daardoor blijken AI-toepassingen volgens onderzoeker John P. Nelson vooral bruikbaar voor taken waar mensen weinig waarde aan hechten. Wat mij betreft is wel wat af te dingen op dit betoog.
Nelson illustreert zijn stellingname aan de hand van generatieve AI-tools zoals beeldgeneratoren: geef een opdracht als ‘een surfende panda’, en het resultaat verschijnt direct. Deze schijnbare eenvoud verbergt echter talloze keuzes die normaal gesproken bij een creatief proces horen. Beslissingen over de stijl van de afbeelding, de houding van de panda of de hoogte van de golven worden automatisch door AI gemaakt. Gebruikers kunnen uiteraard meer specifieke instructies geven of het resultaat zelf bewerken. Hoe specifieker de wensen echter zijn, hoe meer tijd en moeite gebruikers volgens Nelson moeten investeren (vooral omdat toepassingen als DALL-E lang niet altijd instructies goed opvolgen, is mijn ervaring).
John P. Nelson stelt vast dat het gebruik van AI-toepassingen vooral aantrekkelijk is bij taken waaraan mensen weinig waarde hechten. Dit komt omdat de kracht van generatieve AI vooral ligt in snelheid en gemak, ten koste van persoonlijke controle en aandacht voor detail. Zo heeft iedere penseelstreek in een schilderij betekenis en draagt deze bij aan het geheel. Bij filmopnames wordt vaak meerdere keren dezelfde scène gefilmd, waarbij alleen de beste versie uiteindelijk in de film komt. ‘AI’ heeft volgens de auteur geen gevoel voor zulke afwegingen; het produceert simpelweg snel een resultaat dat acceptabel is, maar zelden bijzonder of uniek.
Je kunt ‘AI’ dan vergelijken met het uitbesteden van taken aan externe medewerkers, zoals tekstschrijvers of beeldbewerkers. Deze applicaties zijn technisch competent en altijd beschikbaar, maar begrijpen ook de diepere intenties van een maker niet goed. Hierdoor ontbreekt het resultaat vaak aan echte creativiteit en persoonlijkheid. Je kunt met behulp van AI-toepassingen bijvoorbeeld geen meesterwerk zoals mijn favoriete film ‘The Godfather’ maken. Om zulke kwaliteit te bereiken met AI, moet een gebruiker volgens Nelson juist méér moeite doen om het resultaat te verfijnen. Dit doet de oorspronkelijke tijdwinst grotendeels teniet.
Daarnaast leidt het gebruik van generatieve AI volgens Nelson tot een overvloed aan “goedkope” en weinig doordachte uitingen, ook wel bekend als ‘AI-slop’. Internet staat volgens hem al vol met oppervlakkige e-books en afbeeldingen die zijn gemaakt zonder echte aandacht of betrokkenheid van de maker. Dit is niet alleen gemakzucht, meent hij. Het impliceert dat gebruikers het proces van creatief nadenken en bewuste keuzes maken overslaan. Hierdoor verliest de gebruiker invloed op het eindresultaat.
Mijn opmerkingen
De kracht van AI-toepassingen neemt toe. Ik sluit niet uit dat deze toepassingen ooit wel intenties van gebruikers gaan snappen en specifieke wensen van gebruikers op een betere manier kunnen honoreren. Tegelijkertijd geloof ik ook niet dat je met behulp van generatieve AI-toepassingen een meesterwerk als ‘The Godfather’ kunt maken. Dat hoeft ook niet.
Ja, het gebruik van generatieve AI leidt inderdaad tot troep. Maar elke dag sta ik toch ook verbaasd van de voldoende kwaliteit die deze toepassingen leveren. Het is toch ongelofelijk dat je door een artikel up te loaden naar Google Notebook LM binnen ‘no time’ een podcast kunt maken. Ook al gaat de standaard opzet van de twee gesprekspartners snel vervelen. En hoe bijzonder is het dat je binnen enkele tellen een rapport van redelijke kwaliteit opgeleverd krijgt nadat je geanonimiseerde data plus een ‘prompt’ hebt ingevoerd in ChatGPT 4.5? Graag wijs ik in dit verband ook op onderzoek waaruit blijkt dat de samenwerking tussen ‘mens’ en ‘AI’ leidt tot tot betere content (samenwerking tussen ‘mens’ en ‘AI’ leidt overigens niet altijd tot betere resultaten, leert dit onderzoek). Het scheelt mij nog steeds behoorlijk tijd als ik generatieve AI gebruik voor het schrijven van teksten, ook al moet ik nog zelf aan de slag met de output.
Je wilt ook niet alleen maar meesterwerken bekijken, beluisteren of lezen. In veel gevallen is ‘voldoende’ of ‘redelijk’ ook goed genoeg. Drie jaar geleden zou ik bij deze blogpost nooit een foto hebben kunnen vinden van een surfende panda. Ik had waarschijnlijk best lang moeten zoeken naar een passende rechtenvrije foto. Uiteraard had ik een kunstenaar kunnen inhuren. Maar dat zou me toch echt te kostbaar zijn geweest.
Een persoonlijke noot of authenticiteit bij content is wel van belang. Dat kun je echter ook bereiken door GenAI-output aan te passen Het kunnen bewerken van output geeft mij overigens ook controle.
Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie
Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie