Kookboek docentenondersteuning bij digitalisering

Het ondersteunen van docenten is essentieel voor een succesvolle integratie van leertechnologie in het onderwijs. In het kader van ‘Doorpakken op digitalisering’ is een ‘kookboek’ samengesteld met succesvolle voorbeelden van digitalisering in het mbo.

Volgens de samenstellers zijn de succesfactoren zorgvuldig geselecteerd aan de hand van waarderend actieonderzoek. De ‘recepten’ zijn onderverdeeld in voorgerechten en hoofdgerechten. Naar bij- en nagerechten wordt soms verwezen.

Een voorgerecht heeft minder grote gevolgen dan een hoofdgerecht. Bij elk recept wordt bij ‘mise en place’ uitgelegd “welke voorbereidende werkzaamheden voorwaardelijk zijn en welke ingrediënten nodig zijn om aan de slag te kunnen voordat je stap voor stap wordt meegenomen door het recept zelf“. Verder bevat de tip van de chef de belangrijkste succesfactor. De auteurs hebben ook achterliggende informatie in de vorm van een interview opgenomen. Een begrippenlijst sluit het kookboek af.

Een voorbeeld van een ‘voorgerecht’ is ‘Didactische ict-bekwaamheid opgeknipt in vaardigheden’. Eén van de randvoorwaarden hiervoor is: tijd en ruimte voor docenten die professionaliseren en de ontwikkelaars van het professionaliserings­aanbod.

Een voorbeeld van een ‘hoofdgerecht’ is innoveren in desing teams waarbij de aanpak van het Ixperium van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen wordt bepleit. Eén van de voorwaarden is het geloof dat “ontwerpen, onderzoeken en professionaliseren in samenhang met elkaar in designteams werkt voor de organisatie“. De bijbehorende tip van de chef is: “Een innovatielab in de school waar het designteam kan experimenteren met actuele technologische middelen, vergroot het leereffect en zorgt voor betere resultaten.”

De succesvolle voorbeelden passen naadloos binnen de inzichten uit de literatuur over succesvolle implementaties van blended en online leren. Er ligt terecht een sterke nadruk op ruimte en aandacht voor ontwerpen en ontwikkelen en op professionalisering en ondersteuning van docenten. I-coaches kunnen een belangrijke rol spelen bij de transfer van het geleerde tijdens professionalisering naar de praktijk. Een duidelijke visie, steun van leidinggevenden en tijd en ruimte voor docenten zijn essentiële voorwaarden.

Het meest kritisch ben ik over het onderdeel ’tech-savvy’. De benodigde vaardigheden van vandaag de dag verschillen helemaal niet zo van de benodigde vaardigheden van 25 jaar geleden, bepaalde onderdelen van digitale geletterdheid uitgezonderd. Daarnaast mis ik bij dit onderdeel aandacht voor de wisselwerking tussen leertechnologie en didactiek.

Daarmee bedoel ik het volgende.