vat twee studies samen over een onderwerp dat ik al een aantal keren in mijn bijdragen aan de orde heb gesteld: veel lerenden laten AI-toepassingen hersenwerk voor hen doen. Onderzoekers spreken volgens van ‘metacognitieve luiheid’, waarbij lerenden kritische denkprocessen afschuiven op AI-systemen.
De eerste studie, gepubliceerd in december 2024 in het British Journal of Education Technology, onderzocht 117 Chinese studenten die Engelse essays moesten schrijven. De onderzoekers verdeelden de groep in vier categorieën: toegang tot ChatGPT, begeleiding door een menselijke coach, gebruik van een schrijfhulp met checklists, of geen extra ondersteuning. De ChatGPT-groep produceerde de beste essays, zelfs beter dan degenen met menselijke begeleiding. Toch leerden deze lerenden inhoudelijk niet meer over het onderwerp en toonden zij minder motivatie dan de andere groepen.
Analyse van de werkprocessen liet zien dat AI-gebruikers minder tijd besteedden aan het raadplegen van bronmateriaal en het evalueren van hun eigen werk. In plaats daarvan richtten zij zich vooral op interactie met de chatbot. Deze lerenden waren geneigd tekst te kopiëren die AI had gegenereerd, ondanks instructies om dit niet te doen. De onderzoekers concludeerden dat lerenden te afhankelijk werden van AI-assistentie en daardoor minder direct betrokken raakten bij belangrijke denkprocessen zoals analyseren, synthetiseren en verklaren.
Een tweede onderzoek door Anthropic, uitgevoerd in april 2024, analyseerde meer dan 574.000 gesprekken tussen universiteitsstudenten en AI-chatbot Claude gedurende achttien dagen. Deze studie bood volgens een belangrijk inzicht omdat onderzoekers daadwerkelijk gebruik konden observeren in plaats van te vertrouwen op zelfrapportage.
Uit de resultaten bleek dat lerenden Claude hoofdzakelijk gebruikten voor het creëren van content (40 procent van de gesprekken) en analyseren (30 procent). Deze activiteiten behoren volgens de onderzoekers tot de zogenaamde hogere-orde cognitieve functies volgens Bloom’s Taxonomie. Bijna de helft van de tijd vroegen lerenden om directe antwoorden met minimale verdere interactie. Zelfs bij meer collaboratieve gesprekken merkten onderzoekers dat significante denkprocessen werden afgeschoven naar de AI-toepassing.
Anthropic vond voorbeelden van lerenden die Claude vroegen huiswerkproblemen op te lossen of teksten te herschrijven om plagiaat-detectie te omzeilen. De onderzoekers waren overigens terughoudend met het vaststellen van daadwerkelijk bedrog.
Beide studies wijzen volgens op een fundamenteel probleem: AI-toepassingen kunnen de kwaliteit van eindproducten verbeteren, maar belemmeren mogelijk de ontwikkeling van kritische denkvaardigheden. Zij schrijft dat AI-voorstanders beweren dat docenten opdrachten moeten herontwerpen zodat lerenden ze niet kunnen uitbesteden aan AI, en dat onderwijs nodig is over verantwoord AI-gebruik. typeert dit echter als ‘wishful thinking’. Echt leren is moeilijk, en mensen nemen volgens de auteur van nature ‘sluiproutes’ als die beschikbaar zijn. B laat Elizabeth Wardle van Miami University aan het woord die waarschuwt dat schrijven niet alleen een product is, maar een vorm van denken en leren. Zij vreest voor de langetermijneffecten van overmatige AI-afhankelijkheid op menselijke creativiteit en probleemoplossend vermogen.
Mijn opmerkingen
Een tijd geleden las ik kritiek op een baas van een AI-bedrijf die stelde dat je met behulp van zijn toepassing niet langer uitgebreid hoefde te oefenen om muziek te kunnen maken. Muzikanten willen juist oefenen, omdat zij plezier beleven aan dat proces, werd gesteld. Volgens mij is dat ook bij meer verdiepend leren het geval. Als lerenden de betekenis van leeractiviteiten inzien, dan zullen zij minder geneigd zijn om ‘sluiproutes’ te nemen. Schrijven is inderdaad een manier van denken en leren. Maar als mensen schrijfopdrachten vooral als een verplichting beschouwen, en als zij veel druk ervaren om aan verplichtingen te voldoen, dan is het niet verbazingwekkend dat zij proberen de weg af te snijden. Nota bene: ik heb al eerder beschreven hoe je AI-toepassingen juist kunt toepassen om actief verwerken juist te bevorderen. Zie de bronnen hier beneden.
Zie ook:
- Laat ‘productief worstelen’ niet aan AI-toepassingen over
- Generatieve AI-tools als ‘critical friend’
- Generatieve AI-toepassingen kunnen lerenden helpen kritisch na te denken
Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie
Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Mooie conclusie die eigenlijk al lang bekend is maar het lukt ons in onze ‘meten is weten cultuur’ nog niet echt om de grote omslag te maken. Wellicht dat het de komst van AI een wake up call is. De vraag is hoe we de inzet, de poging an sich, belonen en de focus van het eindproduct af halen. Door te stoppen met het uitdelen van diploma’s en een groeicurve mee te geven als bewijs van leren? Het eindresultaat moet in feite geheel ondergeschikt worden aan het proces en dat moeten studenten ook zo ervaren. Het bijzondere is dat we het allemaal weten. Kijk maar hoe een ouder zijn kind op een natuurlijke manier aanmoedigt als die leert te lopen. Dat gaat nog een paar jaar zo door maar in de loop van de kindertijd verschuift het naar vooral waardering voor een eindproduct. Het gevolg? Een poging doen is risico op straf, laag cijfer of schaamte nemen. Dat wil niemand.
Je zou kunnen zeggen dat AI de nieuwe invulboeken zijn. Ook daar werd het denken bij de leerlingen weggenomen.
Dat vind ik tekort door de bocht, mede omdat AI-toepassingen veel veelzijdiger zijn. En er ook nog eens heel diverse AI-toepassingen gebruikt kunnen worden!
“… lerenden de betekenis van leeractiviteiten [doen] inzien …”. Een schone maar zeker geen eenvoudige taak voor het onderwijs.. Dat betekent m.i. de regie pakken. Zoals studenten laten werken met dedicated AI die hen vooral aanzetten tot kritisch denken.