Onderzoek naar het gebruik van generatieve AI voor Socratisch begeleiden

Recent Taiwanees onderzoek onderstreept het belang van de ontwikkeling van hybride didactische aanpakken die gebruik maken van  de sterke punten van menselijke begeleiding en van de efficiëntie van AI-tools ten behoeve van het leren en de verbetering van kritische denkvaardigheden. Ik deel op zich deze conclusie, al kun je op basis van dit onderzoek niet concluderen dat lerenden hun vermogen om kritisch te denken daadwerkelijk effectief ontwikkelen.

 Circular dendrogram of themes and codes for tutor preferences.
Bron: Fakour & Imani, 2025

Hoda Fakour en Moslem Imani hebben onderzoek gedaan naar ervaringen van 230 universitaire studenten die begeleid werden door ChatGPT en door begeleiders van vlees en bloed. ChatGPT scoort vooral goed op toegankelijkheid en het bieden van een veilige leeromgeving (onmiddellijk feedback kunnen krijgen). Lerenden waarderen dat ze op hun eigen tempo kunnen werken en zonder schroom vragen kunnen stellen. De AI-tool behaalde een score van 4,8 op 5 voor het mogelijk maken van zelfstudie en een 4,9 voor het creëren van een prettige omgeving om vragen te stellen.

Menselijke docenten blijken daarentegen beter in het geven van persoonlijke feedback en het stimuleren van meer verdiepend begrip. Ze scoorden gemiddeld 4,6 op het gebied van persoonlijke begeleiding en 4,8 op het gebied van het uitleggen van complexe concepten. Ook blijken lerenden meer vertrouwen te hebben in de informatie die ze van docenten krijgen (4,5) dan in de antwoorden van ChatGPT (3,7).

De onderzoekers gebruikten een mixed-methods aanpak met vragenlijsten en diepte-interviews, gevolgd door een analyse met een Multilayer Perceptron (MLP) model om patronen in de voorkeuren van lerenden te ontdekken. Deze analyse liet ook interessante verschillen tussen verschillende groepen lerenden zien. Mannelijke lerenden staan positiever tegenover ChatGPT dan vrouwelijke lerenden, met respectievelijk 75% en 65% positieve waardering. Ook blijkt dat masterstudenten vaker de voorkeur geven aan ChatGPT (65%) dan bachelorstudenten, die juist menselijke begeleiding prefereren (65%).

Per vakgebied zijn er ook duidelijke verschillen. Bij geesteswetenschappen en sociale wetenschappen verkiest 60% van de lerenden menselijke docenten. Bij technische studies is er een gelijke verdeling, terwijl bij geneeskunde 70% de voorkeur geeft aan menselijke begeleiding.

De onderzoekers stellen dat een gecombineerde aanpak de voorkeur heeft. ChatGPT kan goed worden ingezet voor basisvragen en flexibel leren, waardoor docenten meer tijd overhouden voor complexe onderwerpen en persoonlijke begeleiding. Dit sluit volgens Fakour en Imani aan bij de Socratische onderwijsmethode, die draait om dialoog en het stimuleren van kritisch denken.

De onderzoekers schrijven ook dat onderwijsinstellingen moeten investeren in zowel digitale infrastructuur als docentontwikkeling. Docenten hebben training nodig om AI-tools effectief te kunnen inzetten naast hun eigen onderwijsmethoden. Ook is het belangrijk om rekening te houden met verschillende voorkeuren en contexten: wat werkt voor techniekstudenten is mogelijk minder geschikt voor geneeskundestudenten.

Door de sterke punten van beide vormen van begeleiding te combineren, kunnen onderwijsinstellingen volgens de auteurs een leeromgeving creëren die beter aansluit bij de behoeften van verschillende groepen lerenden en effectiever is in het ontwikkelen van kritisch denken.

Mijn opmerkingen

Dit is niet de eerste studie die een combinatie bepleit van begeleiding door generatieve AI-toepassing en begeleiding door een mens. Uiteraard heeft deze studie een aantal beperkingen. De onderzoekers noemen er zelf ook een paar. Het onderzoek is bijvoorbeeld alleen gedaan binnen de context van het Taiwanese universitaire onderwijs (wel diverse opleidingen). Daarnaast is de omvang van de onderzochte groep studenten niet groot, is gekeken naar een generieke generatieve AI-toepassing (en niet een specifiek voor Socratisch begeleiden ontwikkelde applicatie), en is alleen gekeken naar voorkeuren en bijvoorbeeld niet naar resultaten. Of daadwerkelijk sprake is van het effectiever ontwikkelen van kritisch denken, weten we niet.

Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie

Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *