Sakai seminar

Woensdagmiddag heb ik een SURF-seminar over Sakai bijgewoond. Een hele aardige sessie die wat mij betreft langer had mogen duren dan twee uur. Sakai is binnen het hoger onderwijs sterk in opkomst. Meer dan honderd instellingen zijn inmiddels lid van de Sakai Foundation, die Sakai als open source software ontwikkelt. Sakai onderscheidt zich daarmee bijvoorbeeld van Moodle (instellingen commiteren zich vooralsnog niet aan de ontwikkeling van deze elektronische leeromgeving). Verder kenmerkt de Foundation zich door transparante en open besluitvormingsprocessen (ten aanzien van de ontwikkeling van het framework en het product). Hiermee onderscheidt Sakai zich weer van commerciële ontwikkelaars.

Een aantal zaken is mij van deze bijeenkomst bij gebleven:

• Bij Sakai is sprake van een grotere integratie van het organisatie- en onderwijsdomein. Het is méér dan een gewone elektronische leeromgeving. Een belangrijk aandachtspunt voor de nabije toekomst is bijvoorbeeld de integratie met bibliotheekapplicaties en applicaties voor onderzoekers. Studentinformatiesystemen, bibliotheekrepositories en HR-systemen zullen geen deel uit gaan maken van Sakai, maar kunnen wel -zo is het streven- met Sakai ‘praten’.
• De verhouding tussen Sakai en het concept van service oriented architecture (SOA) moet verder worden uitgewerkt. Sakai wordt wel eens in één adem genoemd met SOA, maar je kunt losse functionaliteiten niet 1-2-3 apart installeren en binnen andere omgevingen gebruiken.
• De technologie van Sakai is ‘proven’, maar er is nog weinig ervaring met grootschalige implementaties.
• Sakai is wat betreft interface betrekkelijk eenvoudig te personaliseren.
• Bij de ontwikkeling van Sakai komen conflicterende doelen aan de oppervlakte. Een eenvoudige, gebruikersvriendelijke omgeving verhoudt zich niet altijd tot wensen met betrekking tot vrijheid om Sakai te configureren en de mogelijkheid om met een veelvoud aan architecturen om te kunnen gaan.
• Instellingen, die participeren in de Foundation, splitsen zich soms -op onderdelen- af van de community (‘forks’). Ze ontwikkelen bijvoorbeeld tools voor Sakai, die pas in een later stadium (en mogelijk niet altijd) aan de ‘gemeenschap’ terug worden gegeven.
• De ontwikkeling van Sakai verloopt volgens het pad: ontwikkelen, testen, accepteren en in productie nemen. Hierbij worden verschillende installaties gebruikt. De configuratie van de acceptatie- en productieomgeving is identiek. Dat klinkt logisch, maar binnen het onderwijs wordt nogal eens gezondigd tegen deze regel (is mijn ervaring).
• Niet-technische instellingen kunnen ook een goede rol vervullen binnen de Sakai Foundation. Niet als ontwikkelaar, maar bijvoorbeeld als tester en om zorg te dragen voor een goede documentatie.
• Verder gaf Wytze Koopal meer inzicht in overwegingen van de Universiteit Twente om ‘wellicht’ met Sakai in zee te gaan. Ik zal hier in een aparte bijdrage op in gaan. De UT gaat in elk geval pilots met Sakai uitvoeren, en mede op basis daarvan een definitief besluit nemen.
• Het aantal Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs dat wil participeren in een Nederlandse Sakai community lijkt vooralsnog beperkt te zijn. Verder vermoed ik dat degenen die nu al experimenteren met Sakai voorlopig geen afscheid gaan nemen van hun huidige elektronische leeromgeving.

Samenvattend kun je volgens mij stellen dat Sakai een veelbelovend initiatief is, zowel wat betreft community, product als raamwerk. Er is momenteel al een bruikbare versie beschikbaar. Toch vermoed ik dat het vooral instellingen zijn die de ambitie hebben om voorop te lopen op het gebied van ‘ELO 2.0′, die daadwerkelijk aan de slag gaan met Sakai. Het voordeel van de grote community vormt tevens een risico. Het kan ten koste gaan van de flexibiliteit en ook van de snelle ontwikkeling van Sakai. Bovendien is het de vraag hoe deze community zelf zich gaat ontwikkelen (ontstaat het fenomeen van de ’10 kleine negertjes’ als instellingen zich niet 100% meer in Sakai herkennen?). Ook zal de relatie met de service oriented architecture verder uitgekristalliseerd moeten worden.

Zie ook Wijnand Aalderink’s impressie van deze meeting, Keith Russel’s bijdrage, Wytze Koopal’s artikel.

Update 21 april 2006: link naar Keith’s weblog aangepast (met dank aan Wytze).

Update 22 april 2006: >Willem van Valkenburg blikt ook uitgebreid terug.