OEB 2007: ICT-vaardigheden van docenten en sociale netwerken

Ik heb met veel belangstelling ook gekeken welke handreikingen de Online Educa Berlin 2007 bood voor professionalisering van docenten op het gebied van digitale didactiek. Daarom heb ik sessie Developing ICT-Literate Faculty bijgewoond. De eerste spreker gaf deze handreikingen niet, want hij ging met name in op opvattingen van docenten over welke doceer activiteiten je het beste online kon uitvoeren, en welke doceer activiteiten het beste face-to-face. De vraag die ik hierbij heb, is: in hoeverre kennen docenten de mogelijkheden van ICT, en kunnen zij dit onderscheid onderbouwd maken. Ok, het ging om docenten met zo’n tien jaar ervaring met ICT in het onderwijs. Maar dan nog.

Volgens deze docenten kun je de volgende doceer activiteiten het beste online doen:

• Promote reflection
  
• Stimulate critical and creative thinking
  
• Promote understanding
  
• Peer review and collaboration
  
• Promote discovery/extends knowledge
  
• Problematizes the curriculum
  
• Disruptive teaching
  
• Team teaching
  

Face-to-face zouden de volgende doceer activiteiten het beste uitgevoerd kunnen worden.

• Invites engagement
  
• How to come to know
  
• Involving metaphors and analogies
  
• Teaching that connects to teaching
  
• Inspires change
  
• Promote understanding
  
• Peer review and collaboration
  
• Stimulate critical/creative thinking
  
• Connects theory to practice
  
• Disruptive teaching
  
• Team teaching
  

Maar zou in deze lijstjes geen verandering in komen als gevolg van social software en gaming? Merk ook op dat enkele activiteiten in beide rijtjes voorkomen.

Na deze spreker ging Jan Snijders van Avans Hogescholen in op professionalisering van docenten op het gebied van digitale didactiek. Jan liet eerst een film zien die de onderwijsvisie van Avans illustreerde. Het ging hierbij niet om promotiemateriaal, maar om een DVD die met name bedoeld voor docenten. Voor mij was dat tip 1.

Andere handreikingen zijn:

• Gebruik ook authentieke, real life opdrachten voor de professionalisering van docenten.
• Hanteer een strategie op drie niveaus:
  1. Op organisatieniveau. Hier is in de eerste plaats visieontwikkeling noodzakelijk. Daarnaast beveelt Jan een e-learningactieplan aan. In het kader van dit plan worden innovatieve projecten op gebied van digitale didactiek uitgevoerd. Denk daarbij aan de integratie van social software binnen de gebruikte elektronische leeromgeving. Of aan de uitvoering van grassroots projecten. Key factor: collaboration.
  2. Op faculteits/sectorniveau. Hierbij gaat het vooral om gezamenlijke onderwijsontwikkeling, om de integratie van ICT in de curricula (van learn to use naar use to learn). Key factor: connecting.
  3. Op individueel niveau. Diverse interventies zijn op dit terrein mogelijk.De genoemde DVD is er één van. Verder werken grassroots projecten stimulerend op dit gebied. Andere voorbeelden zijn road shows (voorbeelden laten zien), probleem oplossende sessies (waar loop je tegen aan en hoe kunnen we elkaar helpen), pizzasessies (ervaringen uitwisselen), een community of practice over e-learning (wat zijn trends?). Key factor: communication.

• Creating engagement at all levels is essential
• Studenten kunnen uitstekende docenten zijn op het gebied van ICT.

Een derde spreker ging in op een initiatief waarin docenten kleinschalige leeractiviteiten ontwikkelen waarbij ICT een belangrijke rol speelt (zogenaamde e-tivities). In totaal hebben docenten 93 van deze e-tivities ontwikkeld.Het ging daarbij niet om de tools, om om het didactisch gebruik. Zij zijn ondersteund door een onderwijstechnoloog en door een subject librarian.

Spreker vier presenteerde een redelijk klassieke aanpak voor professionalisering: de organisatie van workshops voor kleine groepen, van korte duur (korte inleiding e-learning, twee uur hands on werken met Moodle vanuit het perspectief van de studenten en staf, één uur hands on werken met Camtasia en/of Audacity.
Daarnaast was voor de acceptatie van deze aanpak een interne e-learning conferentie voor het managementteam belangrijk. Met name presentaties van eigen collega’s werkten hierbij goed.

De Online Educa Berlin 2007 ging vervolgens rap naar het einde. Dankzij zinvolle gesprekken met collega’s en een leveranciers kwam ik bij de laatste sessie te laat binnen. De eerste spreker was praktisch klaar, de tweede spreker was niet de moeite waard en toen de vierde participant om kwart voor zes uit begon te leggen wat een competentie is, ben ik de zaal uitgelopen (ik nam ook niets meer op). Gelukkig maakte spreker drie dat ik geen spijt had meteen naar de bar te zijn gegaan. Bart Rientjes van de Universiteit Maastricht liet namelijk enkele bevindingen zien van het Masterproject, waarbinnen hij onderzoek heeft gedaan naar sociale netwerken en virtuele teams. Enkele conclusies:

• De dynamiek van virtuele teams is complex, virtuele teams presteren heel verschillend.
• De mate waarin participatie plaats vindt binnen een virtueel team, verschilt ook sterk.
• Samenwerking gaat niet vanzelf.
• Individuals must make a conscious, continued effort to coordinate their
  language and activity with respect to shared knowledge
• Sociale interactie tussen lerenden is significant van invloed op het leerproces en op de leerresultaten. Daar moet je dus ook de ruimte geven.
• De effectiviteit van de wijze waarop een team problemen oplost, wordt bepaald door de mate waarin een team er in slaagt goed met elkaar te communiceren.
• Succesvolle teams zijn in staan om  a joint problem-solving space te creëren.
• Succesvolle teams maken eerst een planning voor zij discussiëre.
• Successful teams engage in social confirmation
• Het basis van succes van een virtueel team wordt in de eerste twee weken gelegd.